Waxa ay ahayd goor fiid
ah. Waxa aan fadhiyay xatabada hore ee kuraasta maqaaxida aan ka shaahaynayay
markaa. Hortayda ayay ka soo muuqataa. Qurux badani kama muuqato haddana dadka
inta markaa arkaysay si ayay ula dhaceen muuqaalkeeda. Markii ay soo dhawaatay
ayaan arkay midabka maryaha ay
xidhantahay oo markaa casaan ahaa. Waa casaan maryaheedu, waliba aad u cas.
Shay kasta oo korkeeda sudhani waa casaan, illaa masarka madaxeeda ku dedan.
Waxoogaa ayaan isha ku daaliyay si aan muuqaalkeeda u wada dhugto. Waa gabadh
dhexaad firfircooni ka muuqato, oo aan habacsanaan iyo hoosayni ka muuqan.
Aniga oo hoosta ka doonaya in aan maruun kelmad ku idhaa ayay xaggayga u soo
laafyootay. Nasiib wanaag waxa ay soo fadhiisatay miiskii aan fadhiyay kursiga
ka soo horjeeda. Waa sidii aan niyadda ka doonayay’e, way soo fadhiisatayba.
Kursiga iga soo horjeeday, ee waliba igu beegnaa ayay dabada la heshay. Daqiiqad ayaan haddana fiirinayay aniga oo
aan wali la hadal iyaduna aanay ila hadal.
“waran mudane” ayay
iga ga horraysay.
“wanaag iyo wacnaane,
soo dhawaw”.
“saw shaqadii sidii
uma waddid”
“shaqadee”?
“Tii dadka oo dhammi hayeen"
“ma shaqo aad adigu
shaqaalaysiisay”
“haa”
“mayee een,een, een”
aniga o aan ka wada jawaabin ayay hadalka markale afkayga ka boobtay iyada oo aad mooddo in gabal u dhacay oo waajibkii ay i kor yeesha aaan gabay siina raacisay.
“dadka inta aan la
kulmo ee aan is waraysanno waxa aan ka jecelahay inta aan amarka siiyo,waxa aan
doonayana sida aan u doonayo u fuliya”
“Amar aa!, malaha qolo
kale ayaad baddooda gashay oo halkii aad koobka shaaha ah ku dalbatayba ma
joogtid” ayaan hoos isugu idhi. Haddana waxa aan arkay in wax waliba sidoodii
yihiin, meesha aan fadhiyaana maqaaxidii tahay. Shaahii sidii ii horyaallo. Inankii
biilkuna warqad I hordhigay waliba sii raaciyay “maxaan idiinku soo daraa?”
“Ma amarkaaga ayay
dadka oo dhammi maqlaan” ayaan wayddiiyay aniga oo dhinac aan u qaado sheekadan
socota garan la’a, dhanka kalena iska wayddiinaya nooca shaqada naga dhxaysay gabadhan aanan waligay maanta ka horow arag lana kulmin ee iila dhaqmaysa sidii qof maal adduun ka baylihiyo oo doorkiisii gabay.
“Haa. Dadka inyar
mooyee dhammaantood aniga ayaa u madax ah, wali cid iga hortimina ma aan arag.
Haddiiba ay jiraan cid xukunkayga ka ka madax bannaani waa inyar” ayay si
kalsooni leh iigu sheegtay. inta ay dib kursiga ugu fadhiisatay gacmahana is dhaafisay. Ka sii darane kalsoonida nafteeda ka muuqata malayn maysid waxa aad mooddaa boqoradda qarniga 21 aad dadka loogu deeqay.
Astaamo boqortooyo iyo
mid jin midna kuma arko. Hub iyo qoryaha wax gumaada oo ay sidataana ma jiro, haddana waa taa igu qancinaysa in aan maamulkeeda laga baxsan, umadda oo dhammina iyada u heellan tahay. Haddanna waxa aan la yaabanaa sheekadan ay ii soo
hormarisay iyo awoodaheeda dahsoon ee aan indhahayga Ilaahay marqudha tusin.
Waxa kaliya ee ii muuqday waa ruux dhedig ah, oo aan ciidan iyo col toona wadan
haddana igu qancinaysa in dadka oo dhammi xukunkeeda iyo boqortooyadeeda hoos joogo. in aan aqbalo warkeedo oo aan u qaato in sida ay ii sheegtay wax u jiraan ayaan qaatay balse aan tijaabo mariyo kana war sugo inta aan maamulkeeda iyo boqortooyadeedaba arkayo. Xiiso gaar ah ayaabay ii yeelatay in aan arko dadka oo ka amar qaadanaya, weedheedana dhegta u raaricinaya in Eebbe ila kulan siiyo. Damacii iga hayay marna
wuu sii labin-laabmay oo boqorad oodaheeda wadata ayaa Eebbe kula soo doontay
ayaan niyadda u sheegay. Mar kalena baqe ayaaba iga galay qoftan dumarka ah ee
awooddeedu iga buruud waynaatay. Toyasho
iyo in aan awooddeeda iga qarsoon arko ayaan u
horu ugu soo fadhiistay. Inta aan koob kale ka dalbaday wiilkii
kabayeeriga ahaa.
“Inkastoonan warkaaga
iyo magacaaga toona hore u maqal, aan kaa codsadee isu kay sheeg” ayaan ku idhi
boqorraddii maryaha casayd.
“Magacaygu waa Arliyo.
Waxa aan tobannaan iyo boqollaal sanadood ka shaqaynayay arrimaha dadkayga.
Waxa aan garab iyo gaadiidba siiyaa kuwa markaa laga sed-bursado. Maalinta
kuwaasi qadeeyaanna kuwa kale ayaan dirirta galiyaa. Aqoonyahan iyo ardaalba
aniga ayay I mahadiyeen. Waligayna way I mahadin doonaan illaa ay isku qasmaan
oo aan xeradooda cirka ka oodo. Midabkan cas ee guudkayga ku shaqlanina waa
astaan belaayo, dadkaygu se waxa ay yidhaahdaan waa astaan barwaaqo maaddaama ay ii jecel yihiin si aanan anigu u jeclayn, daacadna iigu yihiin si aanan anigu ba daacad ugu ahayn.” ayay warkiiba ku soo koobtay.
Aniga waa taa dhegba
jaan I le’ekaatay. Ma kacdaa iyo ma is adkaysaa ayaan isku qabtay. Waa tan Arraweelo soo noolaatay ee hawsheedii wadata mooyaane war kaleba waa igu yaryahay. Waxa aan se
isku qanciyay “belaayo nin ah la garaye, ma belaayo dumar ah ayaad ka carari?
taasi waa fulaynimo heerkeedu sarreeyo. Waar mayee ninkii belaayada la kulmay
noqo, oo rikoodhkaa adigu qaado.” Beladan dadka xeradooda cirkaa ka oodaysaa ee
magaca darani bal warkeeda hel ayaan talo ku goostay. Waxa aan is
wayddiiyay waa maxay danta ay ka leedahay in ay dadka oo dhan qoorta isu
galiso? kuwa se shaqaalaheeda ah haddii aanay iyaduba jeclayn sidee ayay shaqadeed u aqbaleen? waxa se ii caddaatay in meesha awood dheeraad ah i jirto dadka ku hoos nool, waliba ku u shaqeeyaana cabsi badan la jaal yihiin. Waxa aan ka maskaxda ka sawirayay hummaag beenaad aan ku daalacdo sida dhismaha xukunkeedu u kala sarreeyo iyo qalcadaha boqortooyadeedu sida ay u eg yihiin.
Halkaa markii sheekadu
noo maraysay ayay dad badani isa soo tubeen meel agtayada ah. qiyaastii iyada
ayay sugayaan. Sida ka muuqata kuma dhacaan in ay halkaa soo dhaafaan, haddana
baahi ayay u qabaan araggeeda iyo la hadalkeeda ba. Si kale haddii loo dhigo
ballan ayay la lahaayeen. Malaha waa qaar ka mid ah dadkii xukunkeeda ka hoos
shaqaynayay ayaan is idhi. Inyar markii ay taagnaayeen ayay xaggooda u
jeesatay. Soo socda iyo fadhiista ayay u sii raacisay. Sheekadii labadayda u
dhaxaysay tan ayaa igala qurux iyo qiimo badan. Waxa aan doonayaa in aan jawaab
u helo su’aashii aan xagga hore ku wayddiiyay. Waxa aan danaynayaa sida qoftan
amarkeedu uu geed ka go’an u yahay ee qofna hadal uga soo celinayn iyo waliba qaabka ay ula macaamisho hawl-wadeenadeeda sida maalin laha ah shaqada u haya.
Miiskii aannu fadhinay ba
kamay fogaanin, oo bartii ayaa la isku warsaday. Dadka meesha socdaa waa nooc
walba, wadaad iyo waranle, dumar iyo carruur, yaryar iyo waawayn, culimo iyo
caammo, hablo iyo innamo. Waxa aad mooddaa muunad bulshada oo dhan metelaysa.
Waa markan markii aan rumaystay in Arliyo amarkeedu sarreeyo, cid walibana
xukunkeeda hoos tagto. Waxa aan se markiiba is wayddiyay oo adigu haddiiba aad
bulshada ka mid tahay xaggeed kaga jirtaa shaqaalahan? Mise tolow imika ayaa
lagu shaqaalaysiinayaa? haddii shaqo lagu diro saw diidi maysid ma sidan ayaad u dulloobi karaysaa? Su’aalahaas oo dhammi way igu taagnaayeen cid iga
furfurtana meesha kuma arkoo. Qof xaggayga soo eegay ma jiro, hadal na ha ba sheegin. Qoladan
meesha tubani waxa ay sida ardayda u dhuganayaan beleeyadan marada cas ee sida
taxliisha ugu akhriyay awaamiirteeda.
Markale xisaab ayaan
isku fadhisistay oo damacii baasaa ayaa ila hadlay. Sawtan nimco cagalihi kuu
soo gashay. Gabadhan arliga waxa joogaba maamushaa ma wax la daayaaba. Saw adna
waxaas oo adduun ah iyo dad ah xukumi maysid?. Meher ku dhagsii, oo habeenkaa
caawa ah arrinteed meel dhig. Berrina geeliinii soo tub golaha. Xisaab qurux
badan ayaa ii soo baxday. Boqoraddan arliga maamushana marwadaydii ayaan ka
dhigtay, aniga oo aan cidna wayddiisan. Waa sidii rag yeeli lahaaye. Haddana
xaalladii caadiga ahayd ayaan ku soo noqday oo hawshii socotay ayaan iska
dhegaystay.
Wax lagu mashquulay
Arliyo. Warka iyo wacaasha ayay sida roobka ugu casharriyeen. Anigu sida
amarkeedu u jiro ee loo wada hoos yaacayo ayaan la dhacsanahay. Waa boqorad aan
sida loo mahadiyay wali la arag. Mid suudh xidhan iyo mid surwaal jeexaniba
meesha wuu taagan yahay. warkeeduna waa amarka aan midi ka danbayn midina ka horrayn.
“Arliyooy arrintii
sideedii ayaa aannu u qabannay, waliba hawluhu maanta ayay ugu wanaagsan yihiin” ayuu
ku yidhi mid madaxa duub ku sitay oo aan u malaynayay in uu qaar kale uga sii
wakiil yahay, haddii aanu Suldaan ba ahayn.
“sax, iyo shaqo wacan.
Ma fogaysay nimankii oo aabahood fuudka ma la cabsiisay mise halkiibay wali
hadal la soo taagan yihiin.” Ayay waddiisay Arliyo.
“Nimankaa baddaan ku
daray. Intii meesha la deganaydna waan ka horkeenay si ay arliga uga baxsadaan,
tolkiina madaxaan isu wada galiyay, kol haddaan run iyo beenba duubkooda ugu dhiibay.”
Markii uu kaasi warkii
dhammeeyay ayuu mid kale soo kacay. Waa nin dhexaad dheer. Waa mid daacadnimada
shaqadu ka muuqato. Naftiisa iyo nafo kaleba wuu illaaway oo dushiisa ayaad ka
arkaysaa in uu shaqadan ku nool yahay. warkii ayuu isna qadar miridho ah sii
daayay wixii su’aalo loo hayayna la wayddiiyay. waxa aan ka xasuusta
hadalkiisii wax qabadka u badnaa. “maalin kasta malyan weedhood oo aan
xeradooda cirka kaga oodayo ayaan qoraa.
Subaxii haddii aanay ku quraacin warkaa runta iyo beentaba ah
ee wargayskayga ku soo baxa waa uma baryo. Halkaas ayaan kaga shidaa dabka si
ay jees jees u noqdaan.” Markiiba waxa aan gartay in kani yahay ka ugu shaqo
adag ugu na mushaharka badan. Mayee labadan aan warkooda soo qaatayba waa labada
ugu sarreeya xaga shaqada boqortooyada Arliyo. Waliba kan danbe waa suxufiga
war galeenka ah ee hawlaha qoridda wararka qaabbilsan.
Waa mid yar oo aan is
idhi hadduu aqoonta ka qalin jabiyay.
Lama waraysan isaga ee awaamiir ciiddaa iyo camaadhkaa ka badan ayay
dhegaha kaga shubaysaa, isna sida macallin quraanka ayuu u dhegaysanayaa. “Ma I
maqlaysaa”. Haa Arliyo. “Berri subaxa duubkaagii/suldaankaagii u tag adiga oo
wata boqol da’daada ah, si uu sadburisgiinnii gacanta idiinku saaro. Waagu yuu
kuu baryin adiga oo aan arrintaa meel saarin. Hal ku dheggaagu ma aha kii hore
ee ahaa “aqoon yahan da’yar” imika waxa aad tahay ‘aqoon yahan qoys oo da’yar”.
Halkaa markii sheekadii Arliyo iyo kooxdeedii maraysay ayaa masaajid igu dhawaa
eedaanka ka dhawaajiyay anna hore ayaaban ka waso qaatay. Arliyo maxa ay belo
iyo baas ku haysaa ummadda oo ay qoys iyo qof qof u kala gurtay.
Dhammaad
No comments:
Post a Comment